MA NISJ’TANNA

MA NISJTANNA – WAT IS HET VERSCHIL?

Deze vraag – eigenlijk zijn het vier vragen – wordt aan het begin van de Pesach-Seideravond gesteld. Meestal door een van de kinderen. Maar als er geen kinderen aanwezig zijn, dan stelt een volwassene deze vier vragen.

In veel gezinnen wordt de tekst daarna gezamenlijk gezongen.

Ma Nisjtanna is een vraag: Wat is het verschil?

Maar ik wil deze woorden ook anders begrijpen. Niet alleen als een vraag, maar ook als het antwoord op deze vraag. Ma Nisjtanna – wát is het verschil? Ma Nisjtanna – dát is het verschil.

Ma betekent Wat.

Alleen de mens is in staat deze vraag van ‘Ma-Wat?’ te stellen. Dus ‘Ma Nisjtanna – ik herhaal – is niet alleen een vraag, maar ook het antwoord. ‘Ma- Wat, dát is het verschil.’

Even uitleggen: dieren vragen zich niets af. Dieren leven instinctmatig. Dieren ervaren het leven als vanzelfsprekend.

Alleen de mens is tot ‘Ma-Wat?’ in staat. In staat bewust na te denken. Vragen te stellen. Antwoorden te zoeken.

(Tussen haakjes: ‘Ma’ is ook een woord dat duidt op nederigheid. Toegeven dat je iets niet weet, iets niet begrijpt. ‘Wat?’ Haakjes sluiten.)

De mens denkt. Hij weet. En reageert.

Dat doen dieren ook.

Maar de mens vraagt zich af. Stelt vragen. Geeft te kennen iets niet te weten. Iets niet te begrijpen.

‘Wat? Ma? Dat vermogen is de ‘Koach Ma’, de ‘Kracht van het Wat?’

*****************

‘Koach Ma’.

Koach, geschreven met de ivriet-letters Kaf en Chet. En met dezelfde letters van ‘Koach Ma’ wordt geschreven het woord ‘Chochma – Wijsheid’.

Het is de kracht van de wijsheid. Het is het vermogen – alleen aan de mens gegeven – om te kúnnen vragen!

Het is de mens gegeven om toe te geven iets niet te weten; iets niet te begrijpen. En dan te vragen: Ma?’

Dat is het specifieke van de Mens. En daarmee ook zijn opdracht.

**************

‘Mens’. In het Ivriet-Hebreeuws: ‘Adam’.

(Opnieuw tussen haakjes: elke letter van het Aleph-Beth heeft een getalwaarde.

Ma - getalwaarde 45.

Adam - getalwaarde 45.

Dezelfde getalwaarde! Wel heel opmerkelijk. En leerzaam. Haakje sluiten.)

******************

Wat wil ik eigenlijk met dit alles zeggen? En waarom?

Heel voorzichtig durf ik een mogelijk antwoord op deze vraag te geven:

Ik denk, ik vrees, ik ben bang dat de ADAM, de MENHEID in zijn totaliteit niet meer beantwoordt aan het doel waarom de Schepper ons, de ADAM, de MENS als uniek schepsel heeft geschapen.

Vraag u - als mens - af: ‘In wat voor mensen-maatschappij leven wij?!’

‘Wat nog is voor de meeste mensen het doel in het leven?’

‘Waarin is de mens nog verheven boven het dier?’

Ik wil geen moraalprediker zijn. (Maar ben het wel.) Maar ik stel de vraag: ‘Ma nisjtanna?’

Mijn wens: Moge het eerlijk beantwoorden van deze vraag ertoe leiden dat het Pesach-feest inderdaad Zeman Cheroeteenoe – Feest van Bevrijding en Vrijheid zal zijn.

Voor het Joodse volk. Voor de hel mensheid.

Met G.ds Hulp moet het mogelijk zijn!