Mijn mobieltje gaat. Een van mijn 5VWO-ers aan de lijn. Hij heeft een vraag:
‘Waarom een ei? Waarom ligt er met Pesach – het Joodse Paaschfeest – ’s avonds een ei op tafel?’
‘Ter herinnering aan de Uittocht uit Egypte.’
‘Wat heeft een ei dan met de Uittocht uit Egypte te maken?’
‘Dat is ter herinnering aan het feestoffer - een schaapje bij voorbeeld - dat
vroeger in de tijd van de Tempel met Pesach in Jeroesjalajiem werd gegeten.’
Gegrinnik. ‘Legden schapen vroeger eieren?’
Ook ik schiet in een lach. En niet alleen ik.
Ook de klas lacht. Want heel 5VWO staat in de klas achter de vragensteller en luistert mee.
‘Luister, lieve leerlingen. Op elke vraag in het Jodendom bestaan meerdere antwoorden. Soms behoorlijk lang. Zeker telefonisch te lang.
‘Dus geen antwoord?’
‘Jawel, jawel. Ik zal jullie een artikel mailen dat ik jaren geleden vertaalde en bewerkte uit ‘Talks and Tales’, een Engelstalig jeugdblad. De stijl is misschien een beetje kinderachtig.
Maar het artikel is wel een antwoord op jullie vraag. OK?’
‘Let’s hope.’
Dit is het artikel dat ik naar 5VWO mail:
Vroeger, in de tijd van de Tempel, aten wij op Seideravond – de eerste avond van het PesachFeest - vlees van het Pesach-offer. Het ' beentj e' op de zogenaamde SeiderSchotel herinnert daaraan. Ook aten wij vroeger op die avond vlees van het feestoffer. En ter herinnering daaraan hebben wij ook een ei op de SeiderSchotel.
De vraag: Waarom juist een ei?
Dat ga ik jullie, lieve kinderen, uitleggen. Maar daarvoor is het nodig eerst iets meer over het ei te vertellen.
Is er iemand onder jullie die nog nooit een ei heeft gezien? Natuurlijk niet. Want jullie hebben in de loop der jaren al heel wat eieren opgesmuld. Hoe?
Sommige kinderen zijn dol op een zacht gekookt eitje. Andere kinderen geven de voorkeur aan een hard gekookt ei. Weer anderen houden meer van een ome-let. Gebakken door Tante Let (grapje). Of zij eten liever een spiegelei. Er zijn ook kinderen die een geklutst ei lekker vinden!
Dit is zeker; hoe je het ook eet, een vers ei is gezond. Want het is een bron van proteïne, vitaminen en mineralen.
Nu de vraag: Waaruit bestaat een ei?
Een ei heeft een buitenschil met een bepaalde kleur. Bij een kippenei is dat wit of bruin. Onder deze schil zitten twee vliezen, die dicht tegen elkaar aan liggen. Aan het bolle eind van het ei bevindt zich tussen deze vliezen een zakje lucht. Daarover later. Binnen het tweede vlies zit het eiwit, dat - opnieuw - door een heel dun vlies van het geel is gescheiden. In de meeste eieren zit twee keer zoveel eiwit als eigeel.
Dat genoemde zakje lucht is heel belangrijk. Het snaveltje van het babykuiken is naar dit luchtzakje gericht en zo zal het kuikentje straks zijn eerste lucht uit dit luchtzakje kunnen inademen.
Iets meer over de eieren en de kuikentjes:
Nadat een vogel eieren heeft gelegd, gaat hij/zij op de eieren zitten om deze warm te houden. Totdat de jongen uitkomen. Dat is het broeden. Bij de kip duurt de broedtijd gemiddeld 21 dagen.
De kip zit licht op de eieren om deze niet te breken en houdt deze onder haar vleugels en veren verborgen. Soms trekt zij wat kleine veertjes uit en stopt die tussen de eieren, opdat de kuikentjes niet door tocht dood zullen gaan. Omdat de eieren die in het midden liggen meer warmte krijgen, rolt de kip de middelste eieren van tijd tot tijd naar buiten, zodat de buitenste eieren nu binnen komen te liggen. Die kunnen nu op hun beurt warmer worden. Moeder Kip doet dat met haar snavel; heel voorzichtig en lief.
Even een opmerking tussendoor:
Wanneer iemand een huis wil laten bouwen, ontwerpt de architect eerst nauwkeurig een plan. Precies wordt uitgerekend hoeveel materiaal - hout, ijzer, zand, cement, enz. - er voor de bouw nodig is. Toch blijkt er - tijdens de bouw zelf - vaak het een en ander te ontbreken. Dan moet dat een en ander worden bijbesteld. Bovendien vinden we bij een huis in aanbouw meestal een hele verzameling planken en buizen die ten slotte niet gebruikt worden. Er was blijkbaar te veel besteld.
Maar wanneer het kuiken zijn witte celletje verlaat …
Dan blijft alléén de schaal over!
Dat betekent dat het eiwit, het geel en alle chemische bestanddelen die in het ei zaten, precies voldoende waren om alle ledematen en organen van het kuiken te vormen.
Het zou verschrikkelijk zijn geweest wanneer er in het ei maar genoeg stof voor één oog zat of als het kuiken door gebrek aan materiaal met maar één vleugel door het kippenleven zou moeten gaan.
We begrijpen nu nog beter hoe groot het wonder van ons ‘doodgewone’ ei is. Er zat/zit niet te veel in en niet te weinig. Precies genoeg.
Welkom, welkom, lief kuikentje!
Het kuiken dat uit het ei stapt, is van vlees en bloed. Het heeft veren, beenderen, zenuwen en al die andere dingen waaruit zijn lichaampje is opgebouwd. Maar, kun je je afvragen, vinden we dat allemaal ook in het ei waar het kuikentje uit is gekomen? Anders gezegd: als jij een ei gaat eten, zitten er dan veren, een snavel, nageltjes in dat ei?
De leraar op school en de professor op de universiteit zullen je later misschien uitleggen hoe alles precies in elkaar zit. Ze zullen je vertellen hoe dat hele kuikentje op de een of andere manier al in het ei aanwezig was en hoe het zich vanuit deze beginvorm tot kuiken ontwikkelde.
En als je dat alles bestudeerd hebt, zul je inzien dat dit alles nooit uit zichzelf kan zijn ontstaan! Je zult begrijpen dat er een Schepper is Die hier leiding geeft. En dat alléén Hij in staat is een ei te maken waaruit op zo een wonderbaarlijke wijze een kuiken te voorschijn komt.
En dan nu de vraag waarom er op de SeiderSchotel een ei ligt:’
Kijk, een ei zelf is van buiten af gezien 'dood'. Je ziet niet dat er leven in kan zitten.
Je kunt je zeker niet voorstellen dat en hoe het mogelijk is dat er uit dat 'dode' ei een kuikentje komt…
En dat nu is een van de redenen waarom er op de SeiderSchotel een ei wordt neergelegd. Want:
• de ballingschap van het Joodse volk is nog niet voorbij
• met de komst van de Ma’sjieach, de Verlosser, gaat er een tijd beginnen: zonder oorlog en geweld in de wereld zonder honger en verdriet zonder antisemitisme, discriminatie en onderlinge ruzies Je kunt het je gewoon niet voorstellen!
Nee. Maar dat kon je ook niet bij het ei. En toch kwam er een kuikentje uit. Zo zal ook uit de huidige toestand in de wereld de Verlossing voortkomen. Dat G.d daarvoor kan zorgen, bewijst het ei op de Pesach-SeiderSchotel!
‘Lieve VWO-ers, dit is het eind van het artikel, dat ik jullie mail als antwoord op jullie ei-vraag. Voor jonge kinderen indertijd geschreven. Maar ook veel volwassenen hebben mij laten weten van dit ei te hebben genoten. Jullie ook?’
Mijn mobieltje geeft antwoord: ‘Prachtig! Mooi! Geweldig!’
Het zijn Elsje en haar klasgenoten.
Ook Ard reageert. Mailend: ‘Diep onder de indruk. Een eyeopener voor mij deze ei-opener. Bedankt!’
Comments